Ehealth: effectiviteit van begeleiding

eHealth is sterk in opkomst, de media staan er vol van en in alle zorgsectoren draaien pilots. Ook het kabinet wil de implementatie van eHealth een flinke impuls geven in 2012.

Maar, wat is eHealth nu eigenlijk? Welke expertise is al voorhanden? Hoe kunt u beginnen? En, welke kansen biedt het u in uw dagelijkse praktijk? Boekje van Bohn Stafleu: Handreiking voor iedereen die wil kennismaken of starten met eHealth ISBN 9789031391264 Prijs € 22,50

Saskia Timmer, auteur en consultant op het terrein van eHealth, volgt de actuele eHealth ontwikkelingen op de voet. Zij adviseert zorgverleners die willen starten vooral om goed naar de behoeften van de patiënt te luisteren, kleinschalig te beginnen en aanwezige expertise te benutten. Onlangs publiceerde zij het boek eHealth in de praktijk, een praktische handreiking. In dit boek wordt een helder overzicht gegeven van de eHealth mogelijkheden in de gezondheidszorg. Hierbij is aandacht voor de patiënt, zorgverlener en zorgorganisatie. Het boek is een prachtig vertrekpunt voor een ieder die aan de slag wil met eHealth of zijn of haar kennis wil vergroten op dit terrein. eHealth in de praktijk is nu ook verkrijgbaar als e-book

"De komende 5 jaar zal in het teken staan van het zoeken naar de balans tussen eHealth als "tool" en "doel". Dit boek helpt daar zonder meer bij." Lucien Engelen, directeur Radboud REshape & Innovation Center.

Literatuur over E health (jan 2012)

Een literatuurvermelding die natuurlijk niet mag ontbreken is het Handboek Online Hulpverlening met daarin vele voorbeelden en vermelding van onderzoeken naar verschillende aspecten van online hulp.
Auteur: Frank Schalken e.a.
ISBN: # 9789031375172
Voor meer informatie of het inzien van het eerste hoofdstuk zie: http://www.bsl.nl/shop/handboek-online-hulpverlening-9789031375172.html

Stichting e-hulp.nl organiseert verder ook jaarlijks de Scriptieprijs Online Hulpverlening. Alle scripties die meedongen kunnen volledig gedownload worden vanaf de website. Zie daarvoor: http://www.e-hulp.nl/scriptieprijs/scripties.html

Verschillende onderzoeken naar de effectiviteit van de online omgeving voor alcoholverslavingsbehandeling Alcoholdebaas.nl:

Postel, M.G., de Jong, C.A.J., & de Haan, H.A. (2005). Internetbehandeling www.alcoholdebaas.nl. Een zoektocht naar literatuur. Amersfoort: GGZ Nederland, Resultaten Scoren.

Keizer, H., Postel, M., Westendorp, H., & Brenninkmeijer, M. (2007). Ontwikkeling Alcoholdebaas.nl internetbehandeling. Amersfoort: GGZ Nederland, Resultaten Scoren.
http://www.alcoholdebaas.nl/getdoc/dd11fe46-04e0-4681-b0e0-8c2207ff4367/Inhoud_boek.aspx

Postel, M. G., de Haan, H. A., & de Jong, C. A. J. (2008). E-therapy for mental health problems: A systematic review. Telemedicine and e-Health, 14(7), 707-714.
http://www.alcoholdebaas.nl/getdoc/0d8de4a7-c8e6-4463-82c7-bce19129bf20/Postel,-de-Haan,-de-Jong-2008---Systematic-review-.aspx

Postel, M. G., de Jong, C. A. J., & de Haan, H. A. (2005). Does e-therapy for problem drinking reach hidden populations? The American Journal of Psychiatry, 162(12), 2393.
http://www.alcoholdebaas.nl/getdoc/19bf4dd4-3ce1-4be0-9b9b-7312fc79dca2/AmJPsy-20162(12)-202393.aspx

Postel, M. G., de Haan, H. A., & de Jong, C. A. J. (2010). Evaluation of an e-therapy program for problem drinkers: A pilot study. Substance Use & Misuse. Volume 45, Number 12, July 2010 , pp. 2059-2075(17)

Postel, M.G., ter Huurne, E. D., de Haan, H.A. & de Jong, C.A.J. (2009). Alcoholdebaas.nl. Drie jaar online hulpverlening voor probleemdrinkers. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 64, 357-372.
http://www.alcoholdebaas.nl/getdoc/eb5aa564-1eb6-4e45-895a-110d761010c7/2009-MGv---Alcoholdebaas-drie-jaar-online-hulpverl.aspx

Over reuma en e-health: "Experiences and Preferences of Patients with Rheumatic Diseases Regarding an Interactive Health Communication Application". R. van der Vaart, C. H. C. Drossaert, E. Taal, M. A. F., J. van de Laar. 2010. Psychology & Communication of Health & Risk.

- E-mental Health:"Using E-Health Programs to Overcome Barriers to the Effective Treatment of Mental Health and Addiction Problems". Peter Farvolden ; John Cunningham ; Peter Selby. 2010. Journal of Technology in Human Services

- Effectiviteit van EMH: "Effectiveness of a Web-Based Self-Help Intervention for Symptoms of Depression, Anxiety, and Stress: Randomized Controlled Trial". Annemieke van Straten, Pim Cuijpers, Niels Smits. 2008. Journal of Medical Internet Research .

- Artikel over CCBT online: "Computer-aided psychotherapy: revolution
or bubble?". I. M. MARKS, K. CAVANAGH and L. GEGA. 2007. BRITISH JOURNAL OF PSYCHIATRY

- Een, wat verouderde, maar goede (vind ik) review:"Why are health care interventions delivered over the internet? A systematic review of the published literature.. 2006. Griffiths, F., Lindenmeyer, A., Powell, J., Lowe, P., Thorogood, M. Journal of Medical Internet Research.

- Een kritisch, reflecterend artikel:"The Value of Theory for Enhancing
and Understanding e-Health Interventions". 2010. Suzanne Pingree, PhD, Robert Hawkins, PhD, Tim Baker, PhD, Lori DuBenske, PhD,
Linda J. Roberts, PhD, David H. Gustafson, PhD. American Journal of Preventive Medi

Postel, M.G., de Haan, H.A., ter Huurne, E.D., Becker, E., & de Jong, C.A.J. E-therapy for problem drinkers: A randomized controlled trial. Manuscript submitted for publication, april 2010

Een samenvatting en overzicht van de literatuur over het Interapy onderzoek staat op:
http://www.interapy.nl/medischeprofs/effectiviteit/index.html

Daar staat ook een link naar een pdf waarin een lijst met artikelen/scripties/werkstukken met abstracts is opgenomen.

http://www.interapy.nl/content/pdf/interapy-literatuur-overzicht.pdf

Ook op de site van alfred lange staat een overzicht:
http://www.alfredlange.nl

De groep rond Azy Barak houdt daarnaast al sinds jaren een veelgebruikte lijst met publicaties bij:
http://construct.haifa.ac.il/~azy/refthrp.htm

Bij deze drie artikelen uit een kleine niche in de markt..... Ze vormden de basis voor Sekstherapie Online en voor Virenze-internettherapie.nl. Aan de laatste site is een promotie-onderzoek gekoppeld.

de 1e pilot in 2004:
http://www.tijdschriftvoorseksuologie.nl/archief/tvs2004-04/van%20lankveld%20leusink%20van%20diest%20slob%20gijs.pdf

nog een pilot in 2006:
http://www.sekstherapie.nl/treating%20ED.pdf

een daarop volgende randomized control trial in 2008:
http://www.sekstherapie.nl/trial2009.pdf

Een lijst van het Nederlands Jeugdinstituut: http://www.nji.nl/eCache/DEF/1/08/967.html

Proefschrift Tara Donker: Low-Intensity Screening and Treatment for Common Mental Disorders: In dit proefschrift is gekeken naar laagdrempelige manieren van screening en behandeling voor veelvoorkomende psychische stoornissen. Het blijkt dat vragenlijsten via het internet voor depressie en angst betrouwbaar en valide kunnen zijn. Passieve psychoeducatie blijkt effectief in het verminderen van symptomen van stress en depressie. Begeleide zelfhulp blijkt net zo effectief te zijn als face-to-face behandeling voor depressie en angst.
Meer informatie: http://www.psy.vu.nl/nl/nieuws-agenda/agenda/2010/promotie-t-donker.asp

Proefschrift Lisanne Warmerdam: Online treatment of adults with depression: Clinical effects, Economic evaluation, Working mechanisms and Predictors

Internettherapie kan naast cognitieve gedragstherapie ook gebaseerd zijn op probleemoplossingtherapie. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Lisanne Warmerdam.
De meeste behandelingen via het internet zijn gebaseerd op cognitieve gedragstherapie omdat deze therapie effectief is voor de traditionele (face-to-face of groeps-)behandeling van depressie. Het is onbekend of andere therapieën via het internet ook werken bij depressie en of verschillende therapieën evengoed werken. Warmerdam evalueerde cognitieve gedragstherapie en probleemoplossingtherapie via het internet bij mensen met depressieve symptomen. Bij beide therapieën werd wekelijkse ondersteuning geboden via e-mail.

Warmendam laat zien dat zowel cognitieve gedragstherapie als probleemoplossingtherapie via het internet effectief zijn in het reduceren van depressieve klachten in vergelijking met een wachtlijstcontrolegroep. Verder vond zij geen verschillen in klinische effectiviteit tussen de twee therapieën. Daarnaast concludeerde Warmerdam dat beide internettherapieën een hoge kans hebben om kosteneffectief te zijn wanneer de maatschappij bereid is om een bescheiden bedrag te betalen voor klinisch significante verandering in depressieve klachten.
Download het proefschrift via: http://dare.ubvu.vu.nl//handle/1871/16313

Beacon University in Australie heeft een groot aantal (meestal) engelstalige e-health sites verzameld en beoordeeld op effectiviteit. Per onderwerp (alcohol, depressie, eten, stress, veerkracht, bewegen, etc.) meestal meerdere sites en per site is er een verwijzing naar de artikelen of researchpapers. Je moet wel even inloggen op http://www.beacon.anu.edu.au/
Een laatste tip betreft PubMed: "Cognitive Therapy/*methods and internet