LOOPBAANDIALOOG VERVANGT TRANDITIONEEL SLB?
“Hoe krijg ik de student zover dat hij verantwoordelijkheid neemt voor het eigen leerproces?“ “Hoe brengt de student zijn eigen competentieontwikkeling in beeld?”
“Hoe stimuleer ik mijn studieloopbaan (SLB) student om de afspraken ook na te komen?”
“Hoe bevorder ik de motivatie van de student?”
LB wordt ingezet om de student een beter beeld te geven van zichzelf EN van het beroepveld waarvoor hij studeert. Wanneer de student weet waarvoor hij studeert ontstaat een ‘flow’ van waaruit het leren vanzelf gaat.
Een doel van SLB-schap is om studenten te stimuleren tot zelfsturing. Door SLB gesprekken en activiteiten wil je dat de student meer verantwoordelijkheid ervaart of zijn eigen leerproces en carriere, en steeds helderder een beeld krijgt over zijn toekomstplek.
Een van de belangrijkste doelen van SLB schap is om het proces van betekenisverlenging p gang te brengen, waarbij de student reflecteert op voor hem zinvolle ervaringen om van daaruit te leren over zijn eigen waarden en normen, ambities, talenten. “Pas ik wel bij wat ik doe?”kan hij steeds beter beantwoorden.
Middelen voor een SLBer zijn: gesprekken, een POP en het portfolio waarin reflecties worden verwerkt. Die reflecties vinden gestuurd plaats: de SLBer organiseert functioneringgesprekken en groepsgesprekken, en de feedback zou moeten worden gebruikt voor POP. Tot zo ver de theorie.
Effectiviteit
Niet elke SLBer heeft echter het idee dat de rendementen hoog zijn. Er zijn studenten die veel uren opeisen, en die uiteindelijk afhaken. En er zijn SLBers die het een papieren oefening vinden en veel liever met hun vak en beroep bezig zijn. Is men wel effectief bezig?
Het proefschrift van Mittendorf (2010 TU Eindhoven) toont dat de huidige SLB gesprekken echter vooral docent-gestuurd zijn, en dat er vooral aandacht is voor cijfers en voortgang. POP en reflectieverslagjes worden afgevinkt, er wordt door de SLBers weinig inhoudelijk bekeken en de gesprekken gaan minder over de student als persoon maar meer over wat wel of niet aangeleverd is. Geen wonder dat studenten de reflecties als ‘verplicht ervaren in plaats van als een ‘pas op de plaats en herorientatie’. Veelal is de docent aan het woord, en praat hij tegen de student ipv met de student, blijkt uit de studie. Zowel SLBer akls student zijn minder tevreden.
Er ligt nu teveel nadruk op de instrumentele kant, zegt Mittendorf. Daarnaast leggen veel SLBers de nadruk op Studie-begeleiding en minder op Loopbaan-begeleiding. Mittendorf laat zien hoe weinig zelfsturing er ontstaat in de huidige SLB modus.
Wanneer een SLBer een persoonlijk en reflectief gesprek op gang weet te brengen worden de beste resultaten geboekt. Dan ontwikkeld de student wel een proces van betekenisverlening aan het onderwijs: men snapt dat het vak/de course, de minor etc. onderdeel is van het latere beroep.
SLB moet meer student gestuurd worden.
SL-schap moet anders worden ingericht. In plaats van de student van de ene toets naar de volgende te leiden tot het diploma, zou een opleiding zich meer moeten richten op persoonlijke ontwikkeling. Dan vraagt de student dus “Wie ben ik? “”Wat voor soort werk past bij mij?”,”Waar zou je op solliciteren, waarop niet?” “Wat wil ik later worden op de arbeidsmarkt?” en de SLBer brengt in het SLB gesprek de leer- en werkervaringen van de student in verband met de persoonlijke ontwikkeling van de student. Door deze vragen te laten beantwoorden krijgt de student de basis om zelf betekenis te gaan verlenen aan zijn werkzaamheden, en wordt een proces van zelfbeeldverheldering en zelfsturing op gang gebracht. Ombouw pleit voor een dialoog waarin de student en slber een persoonlijke relatie hebben die het veilig genoeg maken voor de student om zich kwetsbaar op te stellen.
Onderzoek bij Mittendorf toont aan dat SLBers die interesse tonen in de student als individu effectiever zijn dan SLBers die puur de studievoortgang bespreken. In de dialoog zijn POP en portfolio een middel om meer zelfinzicht te krijgen. De student zal dan ook meer de agenda van het reflectiemoment zelf bepalen: door dit te doen ontstaat een loopbaandialoog.
Loopbaandialoog
Loopbaandialoog stelt gedrag, gedachtes en gevoelens centraal, waardoor de student meer zelfinzicht gaat ontwikkelen. De student leert hierdoor concrete links te plaatsen tussen de opleiding en zijn toekomst. Door middel van de dialoog wordt samen met de SLBer onderzoek naar mogelijkheden gedaan, en de student ontwikkeld zicht op zin eigenbijdrage tot het beroep. Dialoogvragen zijn:
“Wat voor werk doe je graag? Op welke talenten van jou wordt dan een beroep gedaan?”
“wanneer ga je fluitend naar huis? Wat heb je dan bereikt? Welke kwaliteiten van jezelf heb je dan gebruikt?”
Wat doe je aan hobbies?”
“Als datgene wat je kunt graag nog vaker zou doen, hoe zou dat er uit zien?
Hoe kun je je sterktes het beste inzetten voor je studie? Wat wil je de komende tijd oppakken?”
Wat heb je dan aan ondersteuning nodig?”
“wat wordt dan je eerste stap?”
SLB opdrachten zouden in het 1ste jaar al kunnen beginnen met oefeningen die de student een steeds helderder beroepsbeeld geven. Bijvoorbeeld:
“Analyseer per OWE of semester 2 advertenties uit het beroepenveld, haal hier de functie eisen uit en koppel deze aan wat je nu al kunt op basis van je opleiding. Doe dit regelmatig en je ontdekt ook welke soort functies je aanspreken in je beroep”
Advertenties teksten even dan de student ook aan hoeveel flexibeler arbeidsverhoudingen zijn en hoezeer werkgevers het Leven Lang Leren benadrukken. De student leert dat andere eisen worden gesteld dan alleen kennis en truukjes..en de student ontdekt dat hij meer zelfsturing moet toepassen. Hierdoor wordt de student minder diplomagericht en meer beroepsgericht, en de reflecties op papier worden zinvoller wanneer men zich kan vergelijken met een beroepsbeeld.
Wanneer de student de leerdoelenniet als opgelegd ervaart maar als inherent aan het functioneren in het beroep kan de docent veel effectiever doceren. Ruimte in de opleiding om eigen nieuwsgierigheid achterna te gaan zou de motivatie vergroten.
Loopbaandialoog voor de SLBer is dan:
- Stel hoge verwachtingen aan de student
- Ondersteun op inhoud en persoonlijk/sociaal gebied
- Geef constructieve feedback
- Geef medezeggenschap in studie en toon positieve waardering
- Zorg voor studiegroepen
De SLBer heeft in loopbaangesprekken het vooral over persoonlijke gedachtes, gevoelens, gedrag van de student en vraagt de student dit te koppelen aan de maatschappelijke betekenis van het beroep en concrete ervaringen. Vraag “wat is het effect van de onderwijstaak X op jouw” ook al levert het niet direct een antwoord op. Het zet de student namelijk wel op het spoor van zelfreflectie. Vaak komt het antwoord pas later. Vraag niet “vond je de Course leuk?”maar “Past de ervaring uit de afgelopen Course bij jouw wensen, en hoe zie je je verdere opleiding?”. Onderzoeken van eigen gevoel, gedrag en gedachten bij de student is veel effectiever dan het aandragen van oplossingen. De nadruk ligt op “wie ben jij in het beroep?”.
Herziening van de Toolkit (zie HAN Insite Toolkit en www.kiesactief.nl onderdelen), vergroting van de ruimte voor de student om inbreng in eigen onderwijs te geven, herziening van de rol van de SLB en training in loopbaandialoog van SLBers lijkt een logisch gevolg.
Het pleit ook voor scheiding van studievaardigheden training, informatieverstrekking en begeleiding van de loopbaan: vooral dat laatste zou de erevaren SLB met zijn beroepskennis kunnen doen, de eerste twee zou ook door anderen in de HAN Organisatie kunnen gebeuren. Voordeel is dan dat de vak-expert weer vooral zijn eigen competenties en ervaringen kan gebruiken, omdat de vraagbaak functies door iemand in de HAN organisatiekan worden gedaan, en het trainen van studievaardigheden elders gebeurt, bijv door ouderejaars studenten die als mentor fungeren.
No comments:
Post a Comment